ရွေးကောက်ပွဲကျဉ်းပစဉ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၌ အာရပ်နွေဦးပုံစံ လှုပ်ရှားမှုပေါ်ပေါက်လာစေရန် အမေရိကန်ဖန်တီးနေဟု ရုရှားစွပ်စွဲ
801
Htay Oung (NP News) - ဒီဇင်ဘာ ၁၉
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံရဲ့ လာမယ့် ဇန်နဝါရီလ ရွေးကောက်ပွဲ တရားဝင် စတင်စဉ် ပြည်တွင်းရေး အခြေအနေ များ မတည်မငြိမ်ဖြစ်ပွားအောင် အမေရိကန်က စီစဉ်နေကြောင်း ရုရှားက စွပ်စွဲလိုက်တယ်လို့ ဒါကာ အခြေစိုက် Dhaka Tribune က ဒီဇင်ဘာလ ၁၇ ရက်က ရေးသားခဲ့ပါတယ်။
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ပြည်သူတွေရဲ့ဆန္ဒကို အမေရိကန်က မကျေနပ်ဖူးဆိုရင် တောင်အာရှနိုင်ငံအတွင်း ပိုမို မတည်မငြိမ်ဖြစ်စေဖို့ အာရပ်နွေဦးပုံစံမျိုးဖြစ်ပေါ်လာအောင် ကြိုးစားလာနိုင်စရာရှိတယ်လို့ ရုရှားနိုင်ငံ ရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရ အမျိုးသမီး ဇက်ကရိုဗာက စနေနေ့မှာ မှတ်ချက်ပေးခဲ့ပါတယ်။
အာရပ်နွေဦးလို့ ဆိုရာမှာ ပထမနဲ့ ဒုတိယရယ်လို့ နှစ်ခုရှိပါတယ်။ ပထမ အာရပ်နွေဦးဟာ အရှေ့ အလယ်ပိုင်းအာရပ်ကမ္ဘာအတွင်း အစိုးရဆန့်ကျင်ရေးဆန္ဒပြပွဲများ၊ ဆူပူအုံကြွမှုများနဲ့ လက်နက်ကိုင် ပုန်ကန်မှုများ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ၂ဝ၁ဝ ပြည့်နှစ်စောစောပိုင်း တူနီးရှားနိုင်ငံအတွင်း အကျင့် ပျက်ခြစားမှုနဲ့ စီးပွားရေးတုံ့ဆိုင်းမှုကို မကျေနပ်တဲ့ဆန္ဒပြမှုများနဲ့ စတင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒေသအတွင်း လစ်ဗျား၊ အီဂျစ်၊ ယီမင်၊ ဆီးရီးယားနဲ့ ဘာရိန်းသို့တိုင် ပျံ့နှံ့သွားခဲ့ပြီး အစိုးရအဖွဲ့များ ပြုတ်ကျခြင်း၊ အဓိကရုဏ်းများ ဖြစ်ပွားခြင်း အပါအဝင် ပြည်တွင်းစစ် (သို့မဟုတ်) လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းကြတဲ့အထိ ပဋိပက္ခများ ကျယ်ပြန့်သွားခဲ့ပါတယ်။ အလားတူ မော်ရိုကို၊ အီရတ်၊ အယ်လ်ဂျီးရီးယား၊ လက်ဘနွန်၊ ဂျော်ဒန်၊ ကူဝိတ်၊ အိုမန်နှင့် ဆူဒန်တို့မှာ လမ်းပေါ်ဆန္ဒပြပွဲများ ဆက်တိုက်ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး အာရပ်နွေဦးလှုပ်ရှားမှုရဲ့ကြွေးကြော် သံက “အာဏာရှင်အစိုးရ ဖယ်ရှားရေး” ဖြစ်ပါတယ်။
ပြီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင်ဘာ ၁၂ ရက်မှ ၁၃ ရက်အထိ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ နယ်မြေအတော်များများမှာ လက်ရှိ အစိုးရကိုဆန့်ကျင်သူတွေက လမ်းများကို ပိတ်ဆို့ပြီး ဘတ်စ်ကားတွေကို မီးတင်ရှိုခဲ့ကြတဲ့အတွက် ရဲတပ်ဖွဲ့တွေနဲ့ ထိပ်တိုက် တွေ့ခဲ့ကြောင်း၊ အဲဒီဖြစ်ရပ်တွေနဲ့ ဒါကာအခြေစိုက် အနောက်နိုင်ငံသံရုံးတို့ရဲ့ သွေးထိုးလှုံ့ဆော်တို့အကြား တိုက်ရိုက်ဆက်နွယ်နေတာကို တွေ့မြင်နေရကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံဆိုင်ရာ အမေရိကန်သံအမတ်ကြီး ပီတာဟာ့စ်ရဲ့တောင်အာရှနိုင်ငံပြည်တွင်းရေးမှာ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုများကို ယခင်သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ ဆွေးနွေးခဲ့ပြီးဖြစ်ကြောင်း၊ လာမယ့် ရက်သတ္တပတ်များအတွင်း အနောက်နိုင်ငံများက ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုများ အပါအဝင် မလိုလားအပ်တဲ့ အရေးယူမှုများကို လက်နက်သဖွယ်အသုံးပြုပြီး ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရအပေါ် ပိုမိုကျယ်ပြန့်စွာ ဖိအားပေး လာဖွယ်အကြောင်းရင်းများ ရှိနေကြောင်း၊ လာမယ့် ၂ဝ၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၇ ရက် ပါလီမန် ရွေးကောက်ပွဲမှာ နိုင်ငံသားတွေရဲ့ဒီမိုကရေစီဆန္ဒကို အနှောင့်အယှက်ပေးရအောင် အရေးပါတဲ့ အဖွဲ့ အစည်းတွေဟာ တိုက်ခိုက်ခံရနိုင်ပြီး အရာရှိအများအပြားဟာ အထောက်အထားမရှိဘဲ စွပ်စွဲခံရနိုင် ကြောင်း၊ ကံအကြောင်းမလှတာကတော့ ဝါရှင်တန်ဟာ သူတို့ရဲ့မှားယွင်းတဲ့လုပ်ရပ်တွေကို သဘောပေါက်ပြီး အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံရဲ့ပြည်တွင်းရေးမှာ နောက် ထပ်ဝင်ရောက် စွက်ဖက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ရန် အခွင့်အလမ်းနည်းပါးခြင်းပဲဖြစ်ကြောင်း၊ “ဒါပေမဲ့ ပြင်ပအင်အားစုတွေက စက်ပုန်းခုတ်မှုတွေ အားလုံးသုံးပေမယ့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရဲ့အချုပ်အခြာအာဏာအရေးကိစ္စဟာ အဲဒီနိုင်ငံရဲ့ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးသူတွေကလွဲရင် တခြားဘယ်သူကမှ ဆုံးဖြတ်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ ယုံကြည်ကြောင်း ရုရှား နိုင်ငံရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောခွင့်ရ အမျိုးသမီး ဇက်ကရိုဗာရဲ့သတင်းထုတ်ပြန်ချက်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
၂ဝ၂၄ ခုနှစ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ရဲ့အစီအစဉ်အရ ၂ဝ၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၇ ရက်မှာ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို စတင်ကျင်းပဖို့ စီစဉ်ထားပါတယ်။ သက်တမ်း ၅ နှစ်ရှိပြီး အမတ်ဦးရေ ၃၅ဝ ပါရှိတဲ့ ဂျတ်တီယာဆန်ဂတ် (ခေါ်) ပါလီမန်မှာ မဲဆန္ဒနယ် ၃ဝဝ တို့က ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများက တိုက်ရိုက်မဲပေးခြင်းစနစ်အရ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ကြပါလိမ့်မယ်။ အမျိုးသမီးများအတွက် သီးသန့်အမတ်ဦးရေ ၅ဝ ရှိပါတယ်။
အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကျင်းပဖို့ ရက်သတ္တနှစ်ပတ်ကျော်သော် လိုတော့ပေမယ့် ဘယ်လိုရွေးကောက်ပွဲ မျိုး ဖြစ်လာမယ်ဆိုတာ ရှုပ်ထွေးမှုမရှိသလို ရွေးကောက်ပွဲရလဒ် ဘယ်လိုထွက်ပေါ်လာမယ်ဆိုတာ မသေချာမရေရာပဲ ရှိနေပါတယ်။ အမည်စာရင်းတင်သွင်းဖို့ နောက်ဆုံးရက် ကျော်လွန်သွားချိန်မှာ နိုင်ငံရေးပါတီ ၂၉ ခု တို့က ပူးပေါင်းရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါတယ်။ အဓိက အတိုက်အခံပါတီဖြစ်တဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် အမျိုးသားပါတီ (BNP) အပါအဝင် အခြားတရားဝင် မှတ်ပုံတင်ထားတဲ့ နိုင်ငံရေးပါတီ ၁၅ ပါတီက ရွေးကောက်ပွဲကို သပိတ်မှောက်ခဲ့ပါတယ်။
ရွေးကောက်ပွဲကို လက်ရှိအစီအစဉ်အတိုင်းသာ ဆက်လက်အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့ရင် လက်ရှိအာဏာရ အဝါမီလိဂ်နဲ့ မှတ်ပုံတင် ၂၉ ပါတီသာ အနိုင်ရရှိပါတယ်။ ရှိတ်ဟာစီနာအနေနဲ့ ၁၉၉၆-၂ဝဝ၁ ခုနှစ် တစ်ကြိမ်ကို နှုတ်ဖယ်ပြီး ၂ဝဝ၈၊ ၂ဝ၁၄၊ ၂ဝ၁၈ ခုနှစ်များ ဆက်တိုက်အပါအ၀င် စတုတ္ထအကြိမ် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ် လာပါလိမ့်မယ်။ “အာရှတိုက်_သံမဏိမယ်” အဖြစ် ရှိတ်ဟာစီနာက အောင်ပွဲခံနိုင်ခြင်း ဟာ သူ့ရဲ့စီးပွားရေးဆိုင်ရာပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများကြောင့် ရေပန်းစားခြင်းထက် (၁၉၉၁-၁၉၉၆) (၂ဝဝ၂-၂ဝဝ၆ ခုနှစ်တို့မှာ အနိုင်ရရှိခဲ့ဖူးတဲ့) အဓိကအင်အားကြီးအတိုက်အခံ BNP ပါတီကြီးက ဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်ခြင်းမပြုတဲ့အတွက်ကြောင့် ဖြစ်ကြောင်းစစ်တမ်းများအရ သိရှိရပါတယ်။
၂ဝ၁၄ ခုနှစ် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်ရွေးကောက်ပွဲရဲ့ထူးခြားချက်ကတော့ အတိုက်အခံပါတီများအားလုံးက သပိတ် မှောက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ပါလီမန်အမတ် ထက်ဝက်ကျော်အတွက် ရွေးကောက်ပွဲကို ကန့်ကွက်မဲ မရှိခဲ့ခြင်းနဲ့ သမိုင်းကြောင်းတစ်လျှောက် မဲပေးသူ နည်းပါးသွားခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
၂ဝ၁၈ ခုနှစ်အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲမှာ အတိုက်အခံပါတီများ ပါဝင်မှုကို မြင်တွေ့ခဲ့ရပေမယ့် ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီ အတိုက်အခံကိုယ်စားလှယ်လောင်းများအပေါ် တရားဥပဒေကြောင်းအရရော တရားမဝင်နည်းလမ်းများဖြင့်ပါ ဖိနှိပ်မှုများကြောင့် ရွေးကောက်ပွဲလုပ်ငန်းစဉ်များ ပျက်ပြားခဲ့ရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရွေးကောက်ပွဲနေ့မတိုင်မီညမှာ အစိုးရဝန်ထမ်းများရဲ့မဲခိုးယူမှုများနဲ့ အာဏာရပါတီမှ တက်ကြွ လှုပ်ရှားသူများက မဲရုံများ သိမ်းပိုက်ပြီး မဲဆန္ဒရှင်များကို အဝေးထွက်သွားကြဖို့ အမိန့်ပေးကြောင်း စွပ်စွဲချက်များ ထွက်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲရဲ့ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ တရားဝင်မှုကို အာဏာရပါတီက ဖြည့်ဆည်းပေးခြင်း အလွန်နည်းပါးတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
မကြာခင်ကျင်းပတော့မယ့် ရွေးကောက်ပွဲမှာ လွတ်လပ်၊ တရားမျှတသော၊ အားလုံးပါဝင်နိုင်ဖို့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအ၀န်းက အခိုင်အမာတောင်းဆိုနေခဲ့တာ ၂ဝ၂၂ ခုနှစ်ကတည်းက ဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှာလည်း ရှိတ်ဟာစီနာနဲ့ အစိုးရအဖွဲ့နှုတ်ထွက်ပြီး လာမယ့်ရွေးကောက်ပွဲကို အိမ်စောင့်အစိုးရ တစ်ရပ်က တာဝန်ယူကျင်းပပေးဖို့ တောင်းဆိုခဲ့ပါတယ်။ ဆန္ဒပြပွဲများမှာ ထောက်ခံကန့်ကွက် နှစ်ဖက် ထိပ်တိုက်တွေ့မှုများနဲ့ အဓိကရုန်းများ အကြမ်းဖက်မှုများဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။
ဆန္ဒပြတောင်းဆိုမှုများကို ပယ်ချခဲ့ပြီး ပါတီအတော်များများ ပူးပေါင်းပါဝင်နိုင်ဖို့ အဝါမီလိခ်အစိုးရက မဟာဗျူဟာတစ်ရပ်ကို ရေးဆွဲခဲ့ပါတယ်။ အဓိက အတိုက်အခံပါတီဖြစ်တဲ့ BNP ကို ခွဲထုတ်ဖို့နဲ့ အားပျော့ သွားစေဖို့ ရည်ရွယ်ခြင်းလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
ယခုပူးပေါင်းတဲ့ပါတီတွေအနေနဲ့လည်း အခြားအတိုက်အခံများနဲ့ ရင်ဆိုင်ရစရာမရှိဘဲ ရှိတ်ဟာစီနာ လုပ်သမျှ လက်ညှိုးထောင် ခေါင်းညိတ်လုပ်ဖို့လား သူတို့ရဲ့လွတ်လပ်တဲ့ဆန္ဒအရ မှတ်ပုံတင်ခဲ့သလား ဆိုတာ အတော်မေးခွန်းထုတ်စရာ ကောင်းလှပါတယ်။
#၂ဝ၂၄ခုနှစ်_ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ #ရှိတ်ဟာစီနာ #အဝါမီလိခ်ပါတီ #ရုရှား #အမေရိကန်
(Dhaka Tribune., 17 December 2023,” Moscow accuses Washington of planning post-election Arab Spring in Dhaka” ကို #HtayOung, #OungMarine ဆီလျော်အောင်ကောက်နှုတ်ဘာသာပြန်ဆို သည်၊)
Zawgyi Version;
ေ႐ြးေကာက္ပြဲက်ဥ္းပစဥ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ၌ အာရပ္ေႏြဦးပုံစံ လႈပ္ရွားမႈေပၚေပါက္လာေစရန္ အေမရိကန္ဖန္တီးေနဟု ႐ုရွားစြပ္စြဲ
Htay Oung (NP News) - ဒီဇင္ဘာ ၁၉
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံရဲ႕ လာမယ့္ ဇန္နဝါရီလ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ တရားဝင္ စတင္စဥ္ ျပည္တြင္းေရး အေျခအေန မ်ား မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ပြားေအာင္ အေမရိကန္က စီစဥ္ေနေၾကာင္း ႐ုရွားက စြပ္စြဲလိုက္တယ္လို႔ ဒါကာ အေျခစိုက္ Dhaka Tribune က ဒီဇင္ဘာလ ၁၇ ရက္က ေရးသားခဲ့ပါတယ္။
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ျပည္သူေတြရဲ႕ဆႏၵကို အေမရိကန္က မေက်နပ္ဖူးဆိုရင္ ေတာင္အာရွႏိုင္ငံအတြင္း ပိုမို မတည္မၿငိမ္ျဖစ္ေစဖို႔ အာရပ္ေႏြဦးပုံစံမ်ိဳးျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ႀကိဳးစားလာႏိုင္စရာရွိတယ္လို႔ ႐ုရွားႏိုင္ငံ ေရးဝန္ႀကီးဌာန ေျပာခြင့္ရ အမ်ိဳးသမီး ဇက္က႐ိုဗာက စေနေန႔မွာ မွတ္ခ်က္ေပးခဲ့ပါတယ္။
အာရပ္ေႏြဦးလို႔ ဆိုရာမွာ ပထမနဲ႔ ဒုတိယရယ္လို႔ ႏွစ္ခုရွိပါတယ္။ ပထမ အာရပ္ေႏြဦးဟာ အေရွ႕ အလယ္ပိုင္းအာရပ္ကမာၻအတြင္း အစိုးရဆန႔္က်င္ေရးဆႏၵျပပြဲမ်ား၊ ဆူပူအုံႂကြမႈမ်ားနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ ပုန္ကန္မႈမ်ား ဆက္တိုက္ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ၂ဝ၁ဝ ျပည့္ႏွစ္ေစာေစာပိုင္း တူနီးရွားႏိုင္ငံအတြင္း အက်င့္ ပ်က္ျခစားမႈနဲ႔ စီးပြားေရးတုံ႔ဆိုင္းမႈကို မေက်နပ္တဲ့ဆႏၵျပမႈမ်ားနဲ႔ စတင္ခဲ့ပါတယ္။ ေဒသအတြင္း လစ္ဗ်ား၊ အီဂ်စ္၊ ယီမင္၊ ဆီးရီးယားနဲ႔ ဘာရိန္းသို႔တိုင္ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားခဲ့ၿပီး အစိုးရအဖြဲ႕မ်ား ျပဳတ္က်ျခင္း၊ အဓိက႐ုဏ္းမ်ား ျဖစ္ပြားျခင္း အပါအဝင္ ျပည္တြင္းစစ္ (သို႔မဟုတ္) လက္နက္ကိုင္ေသာင္းက်န္းၾကတဲ့အထိ ပဋိပကၡမ်ား က်ယ္ျပန္႔သြားခဲ့ပါတယ္။ အလားတူ ေမာ္႐ိုကို၊ အီရတ္၊ အယ္လ္ဂ်ီးရီးယား၊ လက္ဘႏြန္၊ ေဂ်ာ္ဒန္၊ ကူဝိတ္၊ အိုမန္ႏွင့္ ဆူဒန္တို႔မွာ လမ္းေပၚဆႏၵျပပြဲမ်ား ဆက္တိုက္ျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး အာရပ္ေႏြဦးလႈပ္ရွားမႈရဲ႕ေႂကြးေၾကာ္ သံက “အာဏာရွင္အစိုးရ ဖယ္ရွားေရး” ျဖစ္ပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင္ဘာ ၁၂ ရက္မွ ၁၃ ရက္အထိ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ နယ္ေျမအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ လက္ရွိ အစိုးရကိုဆန႔္က်င္သူေတြက လမ္းမ်ားကို ပိတ္ဆို႔ၿပီး ဘတ္စ္ကားေတြကို မီးတင္ရႈိခဲ့ၾကတဲ့အတြက္ ရဲတပ္ဖြဲ႕ေတြနဲ႔ ထိပ္တိုက္ ေတြ႕ခဲ့ေၾကာင္း၊ အဲဒီျဖစ္ရပ္ေတြနဲ႔ ဒါကာအေျခစိုက္ အေနာက္ႏိုင္ငံသံ႐ုံးတို႔ရဲ႕ ေသြးထိုးလႈံ႕ေဆာ္တို႔အၾကား တိုက္႐ိုက္ဆက္ႏြယ္ေနတာကို ေတြ႕ျမင္ေနရေၾကာင္း၊ အထူးသျဖင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး ပီတာဟာ့စ္ရဲ႕ေတာင္အာရွႏိုင္ငံျပည္တြင္းေရးမွာ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္မႈမ်ားကို ယခင္သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေဆြးေႏြးခဲ့ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း၊ လာမယ့္ ရက္သတၱပတ္မ်ားအတြင္း အေနာက္ႏိုင္ငံမ်ားက ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈမ်ား အပါအဝင္ မလိုလားအပ္တဲ့ အေရးယူမႈမ်ားကို လက္နက္သဖြယ္အသုံးျပဳၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရအေပၚ ပိုမိုက်ယ္ျပန႔္စြာ ဖိအားေပး လာဖြယ္အေၾကာင္းရင္းမ်ား ရွိေနေၾကာင္း၊ လာမယ့္ ၂ဝ၂၄ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၇ ရက္ ပါလီမန္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ဒီမိုကေရစီဆႏၵကို အေႏွာင့္အယွက္ေပးရေအာင္ အေရးပါတဲ့ အဖြဲ႕ အစည္းေတြဟာ တိုက္ခိုက္ခံရႏိုင္ၿပီး အရာရွိအမ်ားအျပားဟာ အေထာက္အထားမရွိဘဲ စြပ္စြဲခံရႏိုင္ ေၾကာင္း၊ ကံအေၾကာင္းမလွတာကေတာ့ ဝါရွင္တန္ဟာ သူတို႔ရဲ႕မွားယြင္းတဲ့လုပ္ရပ္ေတြကို သေဘာေပါက္ၿပီး အခ်ဳပ္အျခာအာဏာပိုင္ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ျပည္တြင္းေရးမွာ ေနာက္ ထပ္ဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ရန္ အခြင့္အလမ္းနည္းပါးျခင္းပဲျဖစ္ေၾကာင္း၊ “ဒါေပမဲ့ ျပင္ပအင္အားစုေတြက စက္ပုန္းခုတ္မႈေတြ အားလုံးသုံးေပမယ့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရဲ႕အခ်ဳပ္အျခာအာဏာအေရးကိစၥဟာ အဲဒီႏိုင္ငံရဲ႕ ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးသူေတြကလြဲရင္ တျခားဘယ္သူကမွ ဆုံးျဖတ္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ယုံၾကည္ေၾကာင္း ႐ုရွား ႏိုင္ငံေရးဝန္ႀကီးဌာန ေျပာခြင့္ရ အမ်ိဳးသမီး ဇက္က႐ိုဗာရဲ႕သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
၂ဝ၂၄ ခုႏွစ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲေကာ္မရွင္ရဲ႕အစီအစဥ္အရ ၂ဝ၂၄ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၇ ရက္မွာ အေထြေထြေ႐ြးေကာက္ပြဲကို စတင္က်င္းပဖို႔ စီစဥ္ထားပါတယ္။ သက္တမ္း ၅ ႏွစ္ရွိၿပီး အမတ္ဦးေရ ၃၅ဝ ပါရွိတဲ့ ဂ်တ္တီယာဆန္ဂတ္ (ေခၚ) ပါလီမန္မွာ မဲဆႏၵနယ္ ၃ဝဝ တို႔က ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားက တိုက္႐ိုက္မဲေပးျခင္းစနစ္အရ ပါဝင္ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကပါလိမ့္မယ္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ သီးသန္႔အမတ္ဦးေရ ၅ဝ ရွိပါတယ္။
အေထြေထြေ႐ြးေကာက္ပြဲက်င္းပဖို႔ ရက္သတၱႏွစ္ပတ္ေက်ာ္ေသာ္ လိုေတာ့ေပမယ့္ ဘယ္လိုေ႐ြးေကာက္ပြဲ မ်ိဳး ျဖစ္လာမယ္ဆိုတာ ရႈပ္ေထြးမႈမရွိသလို ေ႐ြးေကာက္ပြဲရလဒ္ ဘယ္လိုထြက္ေပၚလာမယ္ဆိုတာ မေသခ်ာမေရရာပဲ ရွိေနပါတယ္။ အမည္စာရင္းတင္သြင္းဖို႔ ေနာက္ဆုံးရက္ ေက်ာ္လြန္သြားခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ၂၉ ခု တို႔က ပူးေပါင္းရန္ ဆုံးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ အဓိက အတိုက္အခံပါတီျဖစ္တဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အမ်ိဳးသားပါတီ (BNP) အပါအဝင္ အျခားတရားဝင္ မွတ္ပုံတင္ထားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးပါတီ ၁၅ ပါတီက ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို သပိတ္ေမွာက္ခဲ့ပါတယ္။
ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို လက္ရွိအစီအစဥ္အတိုင္းသာ ဆက္လက္အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့ရင္ လက္ရွိအာဏာရ အဝါမီလိဂ္နဲ႔ မွတ္ပုံတင္ ၂၉ ပါတီသာ အႏိုင္ရရွိပါတယ္။ ရွိတ္ဟာစီနာအေနနဲ႔ ၁၉၉၆-၂ဝဝ၁ ခုႏွစ္ တစ္ႀကိမ္ကို ႏႈတ္ဖယ္ၿပီး ၂ဝဝ၈၊ ၂ဝ၁၄၊ ၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္မ်ား ဆက္တိုက္အပါအ၀င္ စတုတၳအႀကိမ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္ လာပါလိမ့္မယ္။ “အာရွတိုက္_သံမဏိမယ္” အျဖစ္ ရွိတ္ဟာစီနာက ေအာင္ပြဲခံႏိုင္ျခင္း ဟာ သူ႔ရဲ႕စီးပြားေရးဆိုင္ရာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားေၾကာင့္ ေရပန္းစားျခင္းထက္ (၁၉၉၁-၁၉၉၆) (၂ဝဝ၂-၂ဝဝ၆ ခုႏွစ္တို႔မွာ အႏိုင္ရရွိခဲ့ဖူးတဲ့) အဓိကအင္အားႀကီးအတိုက္အခံ BNP ပါတီႀကီးက ဝင္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းမျပဳတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္းစစ္တမ္းမ်ားအရ သိရွိရပါတယ္။
၂ဝ၁၄ ခုႏွစ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ေ႐ြးေကာက္ပြဲရဲ႕ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ အတိုက္အခံပါတီမ်ားအားလုံးက သပိတ္ ေမွာက္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ပါလီမန္အမတ္ ထက္ဝက္ေက်ာ္အတြက္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို ကန႔္ကြက္မဲ မရွိခဲ့ျခင္းနဲ႔ သမိုင္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္ မဲေပးသူ နည္းပါးသြားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
၂ဝ၁၈ ခုႏွစ္အေထြေထြေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ အတိုက္အခံပါတီမ်ား ပါဝင္မႈကို ျမင္ေတြ႕ခဲ့ရေပမယ့္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမတိုင္မီ အတိုက္အခံကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားအေပၚ တရားဥပေဒေၾကာင္းအရေရာ တရားမဝင္နည္းလမ္းမ်ားျဖင့္ပါ ဖိႏွိပ္မႈမ်ားေၾကာင့္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ပ်က္ျပားခဲ့ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေန႔မတိုင္မီညမွာ အစိုးရဝန္ထမ္းမ်ားရဲ႕မဲခိုးယူမႈမ်ားနဲ႔ အာဏာရပါတီမွ တက္ႂကြ လႈပ္ရွားသူမ်ားက မဲ႐ုံမ်ား သိမ္းပိုက္ၿပီး မဲဆႏၵရွင္မ်ားကို အေဝးထြက္သြားၾကဖို႔ အမိန္႔ေပးေၾကာင္း စြပ္စြဲခ်က္မ်ား ထြက္ေပၚခဲ့ပါတယ္။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲရဲ႕က်င့္ဝတ္ဆိုင္ရာ တရားဝင္မႈကို အာဏာရပါတီက ျဖည့္ဆည္းေပးျခင္း အလြန္နည္းပါးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
မၾကာခင္က်င္းပေတာ့မယ့္ ေ႐ြးေကာက္ပြဲမွာ လြတ္လပ္၊ တရားမွ်တေသာ၊ အားလုံးပါဝင္ႏိုင္ဖို႔ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀န္းက အခိုင္အမာေတာင္းဆိုေနခဲ့တာ ၂ဝ၂၂ ခုႏွစ္ကတည္းက ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းမွာလည္း ရွိတ္ဟာစီနာနဲ႔ အစိုးရအဖြဲ႕ႏႈတ္ထြက္ၿပီး လာမယ့္ေ႐ြးေကာက္ပြဲကို အိမ္ေစာင့္အစိုးရ တစ္ရပ္က တာဝန္ယူက်င္းပေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဆႏၵျပပြဲမ်ားမွာ ေထာက္ခံကန္႔ကြက္ ႏွစ္ဖက္ ထိပ္တိုက္ေတြ႕မႈမ်ားနဲ႔ အဓိက႐ုန္းမ်ား အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။
ဆႏၵျပေတာင္းဆိုမႈမ်ားကို ပယ္ခ်ခဲ့ၿပီး ပါတီအေတာ္မ်ားမ်ား ပူးေပါင္းပါဝင္ႏိုင္ဖို႔ အဝါမီလိခ္အစိုးရက မဟာဗ်ဴဟာတစ္ရပ္ကို ေရးဆြဲခဲ့ပါတယ္။ အဓိက အတိုက္အခံပါတီျဖစ္တဲ့ BNP ကို ခြဲထုတ္ဖို႔နဲ႔ အားေပ်ာ့ သြားေစဖို႔ ရည္႐ြယ္ျခင္းလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
ယခုပူးေပါင္းတဲ့ပါတီေတြအေနနဲ႔လည္း အျခားအတိုက္အခံမ်ားနဲ႔ ရင္ဆိုင္ရစရာမရွိဘဲ ရွိတ္ဟာစီနာ လုပ္သမွ် လက္ညႇိဳးေထာင္ ေခါင္းညိတ္လုပ္ဖို႔လား သူတို႔ရဲ႕လြတ္လပ္တဲ့ဆႏၵအရ မွတ္ပုံတင္ခဲ့သလား ဆိုတာ အေတာ္ေမးခြန္းထုတ္စရာ ေကာင္းလွပါတယ္။
#၂ဝ၂၄ခုႏွစ္_ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အေထြေထြေ႐ြးေကာက္ပြဲ #ရွိတ္ဟာစီနာ #အဝါမီလိခ္ပါတီ #႐ုရွား #အေမရိကန္
(Dhaka Tribune., 17 December 2023,” Moscow accuses Washington of planning post-election Arab Spring in Dhaka” ကို #HtayOung, #OungMarine ဆီေလ်ာ္ေအာင္ေကာက္ႏႈတ္ဘာသာျပန္ဆို သည္၊)